Onlangs begeleidde ik een workshop van een team dat zich bezighoudt
met hoog complexe technische vraagstukken. Het team bestaat uit slimme,
hoogopgeleide specialisten die in de praktijk vooral “hun eigen ding doen”
zoals hun manager dit verwoordde. Tijdens een gezamenlijke opdracht werden
twee, drie verschillende oplossingen naar voor gebracht, maar als snel ging een
aantal doeners aan de slag met een bepaalde oplossing, zodat andere aanpakken
verder niet meer aan de orde kwamen. Dit tot zichtbare boosheid van een
van de teamleden.
Dit lid van de groep herpakte zich echter na een minuut
of tien.
Dit werd niet alleen door mij waargenomen, maar ook door
de manager. Want nadat de groep klaar was met de opdracht stelde hij voor om de
oplossing van het teleurgestelde groepslid alsnog toe te passen.
En aldus geschiedde….
Bij de nabespreking meldde de betreffende persoon dat hij
het vervelend vond dat “zijn oplossing” in eerste instantie werd genegeerd maar
dat hij zich “opgeofferd” heeft om toch loyaal bij te dragen aan de door collega's gekozen oplossingsweg.
Hij was blij dat zijn “offer” beloond was door zijn
manager. Bovendien had hij de situatie ervaren als een goede les.
Het klinkt misschien wat dramatisch om leren te
verwoorden zoals deze persoon het doet.
Toch worden deze begrippen al sedert de oudheid met
elkaar verbonden. Leren komt niet vanzelf, leren vraagt ook offers.
 |
| Rembrandt van Rijn 1634 |
In het Oude Testament wordt zelfs letterlijk gesproken
van het brengen van offers. Zoals bv. bij Abraham die zijn zoon Izaäk (bijna)
offerde, maar ook de dierenoffers die moesten worden gebracht bij de tempel in
Jeruzalem. Deze waren bedoeld om te leren, om de mens te bevestigen en te
herinneren aan God. En de
mens zodoende op het goede pad te houden. Maar dat moet steeds weer opnieuw om
het te laten beklijven.
Leren vraagt om het wegcijferen van jezelf, van je eigen
belangen, het opgeven van wat belangrijk of vanzelfsprekend is voor je.
Zo spreekt Prof. Meredith Belbin, bekend van zijn teamrolmodel, van het
doen van een 'team(role) sacrifice'. En daarmee bedoelt hij dat individuen soms
moeten afzien van hun voorkeursrol of hun specifieke inbreng om een andere rol
of ander gedrag te tonen ten gunste van het team(resultaat). Zeker wanneer de
vertrouwde rol al door anderen wordt vervuld. Hij noemt deze overgang naar
ander gedrag, naar een andere rol een 'team sacrifice': je moet er iets voor
doen, je moet de vertrouwde routines loslaten, uit je comfortzone komen en het risico
nemen van zaken waarmee je minder vertrouwd
bent.
De term opoffering klinkt misschien wat verheven, bijna
religieus: een individu “offert” zich op ten behoeve van het resultaat van het
geheel, maakt zichzelf ondergeschikt
aan het bereiken van een hoger doel.
Als religieuze wordt je dan zalig verklaard en als soldaat
krijg je daar een hoge onderscheiding voor.
In je dagdagelijkse werk ben je een effectief teamlid
dat zich goed weet aan te passen, blijft leren, doelgericht en loyaal is.
